เมื่ออากาศเปลี่ยนแปลง โดยเฉพาะช่วงฤดูฝนหรือฤดูหนาว โรคที่มักพบเจอบ่อยคือ ไข้หวัดธรรมดา, ไข้หวัดใหญ่, และ โควิด-19 ซึ่งมีอาการคล้ายคลึงกันมากจนยากที่จะแยกแยะได้ด้วยตนเอง แต่โรคเหล่านี้มีความรุนแรงและแนวทางการดูแลรักษาที่แตกต่างกัน ดังนั้นการรู้เท่าทัน และแยกแยะความแตกต่างจึงเป็นสิ่งสำคัญอย่างยิ่ง
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อไวรัส Influenza virus (เช่น สายพันธุ์ A, B)
การติดต่อ
คล้ายไข้หวัดธรรมดา แต่มีโอกาสแพร่กระจายรวดเร็วและรุนแรงกว่า
อาการโดยทั่วไป
• ไข้สูงเฉียบพลัน (38–40 องศาเซลเซียส)
• หนาวสั่น ปวดหัว ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ
• ไอแห้ง เจ็บคอ อ่อนเพลีย
• เบื่ออาหาร อาเจียน (โดยเฉพาะในเด็ก)
ระยะฟักตัว
1–4 วัน
ระยะเวลาการเจ็บป่วย
ประมาณ 5–10 วัน อาจนานกว่านี้ในผู้มีโรคประจำตัว
ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
• ปอดอักเสบ
• หัวใจอักเสบ
• โรคเรื้อรังกำเริบ เช่น หอบหืด เบาหวาน
แนวทางการรักษา
ใช้ยา ต้านไวรัส (Oseltamivir) ในบางกรณี และรักษาตามอาการ พักผ่อนให้เพียงพอ
มีวัคซีนป้องกัน
ควรฉีดทุกปี โดยเฉพาะกลุ่มเสี่ยง เช่น ผู้สูงอายุ เด็กเล็ก หญิงตั้งครรภ์
สาเหตุ
เกิดจากเชื้อไวรัส SARS-CoV-2 ซึ่งเป็นไวรัสในตระกูล coronavirus
การติดต่อ
ทางละอองฝอย อากาศ และการสัมผัสพื้นผิวที่มีเชื้อ
อาการโดยทั่วไป
• ไข้ ไอแห้ง เจ็บคอ
• หายใจลำบาก เหนื่อยง่าย
• สูญเสียการรับกลิ่นหรือรสชาติ (เฉพาะบางสายพันธุ์)
• อาการทางระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย
• ปวดกล้ามเนื้อ ปวดหัว อ่อนเพลีย
• ในบางรายไม่มีอาการเลย (โดยเฉพาะผู้ที่ฉีดวัคซีนแล้ว)
ระยะฟักตัว
2–14 วัน (เฉลี่ย 5–7 วัน)
ระยะเวลาการเจ็บป่วย
ขึ้นกับระดับความรุนแรง — บางรายหายภายใน 7-14 วัน บางรายอาจมีอาการยาวนาน (Long COVID)
ภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
• ปอดอักเสบรุนแรง
• ภาวะลิ่มเลือดอุดตัน
• ระบบประสาทได้รับผลกระทบ
• Long COVID: อ่อนเพลียเรื้อรัง หายใจติดขัด ความจำลดลง ฯลฯ
แนวทางการรักษา
• หากอาการไม่รุนแรง รักษาตามอาการ
• ในรายที่มีความเสี่ยง ใช้ยาต้านไวรัส เช่น Molnupiravir, Paxlovid ตามคำแนะนำแพทย์
• การกักตัวเป็นสิ่งสำคัญเพื่อไม่ให้แพร่เชื้อ
มีวัคซีนป้องกัน
วัคซีนหลายชนิดให้ผลป้องกันอาการรุนแรงและลดการแพร่เชื้อได้ดี ควรฉีดตามคำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข
อาการ |
ไข้หวัดธรรมดา |
ไข้หวัดใหญ่ |
โควิด-19 |
ไข้ |
ต่ำ/ไม่มี |
สูง (เฉียบพลัน) |
มี/ไม่มีก็ได้ |
หนาวสั่น |
ไม่ค่อยพบ |
พบบ่อย |
พบได้ |
ไอ |
ไอแห้งเล็กน้อย |
ไอแห้งรุนแรง |
ไอแห้งหรือมีเสมหะ |
ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ |
น้อย |
มาก |
พบได้ |
เจ็บคอ |
พบบ่อย |
พบได้ |
พบได้ |
คัดจมูก/น้ำมูกไหล |
พบบ่อย |
บ้าง |
ไม่บ่อย |
เหนื่อยหอบ |
ไม่พบ |
พบได้ในบางกรณี |
พบบ่อย โดยเฉพาะในผู้ป่วยปอดอักเสบ |
สูญเสียกลิ่น/รส |
ไม่พบ |
ไม่พบ |
พบในบางราย |
ระยะฟักตัว |
1-3 วัน |
1-4 วัน |
2-14 วัน |
แม้อาการของไข้หวัดธรรมดา ไข้หวัดใหญ่ และโควิด-19 จะมีจุดคล้ายกัน แต่ก็มีลักษณะเฉพาะตัวที่สามารถช่วยให้เราระวังตัวและดูแลสุขภาพได้อย่างถูกต้อง หากมีอาการที่รุนแรงหรือไม่แน่ใจว่าเป็นโรคใด ควร รีบพบแพทย์ และ ตรวจวินิจฉัยอย่างถูกต้องเพื่อความปลอดภัยของตนเองและคนรอบข้าง
การป้องกันยังคงเป็นหัวใจสำคัญ ได้แก่
• สวมหน้ากากอนามัย
• ล้างมือบ่อย ๆ
• หลีกเลี่ยงสถานที่แออัด
• รับวัคซีนตามคำแนะนำของแพทย์